Առողջապահական օրենսգիրքը կօգնի հաղթահարել ոլորտի կոռուպցիոն ռիսկերը

Извините, этот текст доступен только на данных языках: “Армянский”.

Հայաստանում միասնական առողջապահական օրենսգրքի ընդունումը հնարավորություն կտա ավելի արդյունավետ և համակարգված լուծել ոլորտում առկա խնդիրները։

Այս մասին ասվում է 2016 թվականին հրապարակված «Առողջապահության ոլորտում առկա կոռուպցիոն ռիսկերը» ամփոփագրում, որի հեղինակը Հայաստանի քաղհասարակության կազմակերպությունների կոալիցիան է՝ ի դեմս «Իրավաբանների հայկական ասոցիացիա» և «Տարածքային զարգացման և հետազոտությունների կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունների։

Ուսումնասիրելով Հայաստանում առողջապահական համակարգում առկա կոռուպցիոն ռիսկերի և դրանք հաղթահարելու վերաբերյալ հայաստանցի և միջազգային փորձագետների վերլուծությունները՝ փաստաթղթի հեղինակները ներկայացնում են մի շարք առաջարկություններ։

Մասնավորապես, առաջարկվում է ստեղծել մեկ միասնական՝ ՀՀ առողջապահական օրենսգիրք, որով ամրագրված կլինեն նաև պացիենտների իրավունքներն ու պարտականությունները և կսահմանվեն Հայաստանում բուժօգնության որակի գնահատման և վերահսկման չափորոշիչները։

Նաև, առաջարկվում է ստեղծել ժամանակին և արդյունավետ բուժօգնության կազմակերպման, ռեսուրսների արդյունավետ և նպատակային օգտագործման, հիվանդի առողջապահական պահանջմունքների բավարարման և բուժման արդյունավետության չափանիշներ և կլինիկական ուղեցույցներ:

Բացի սա, փաստաթղթի հեղինակները մատնանշում են, որ Հայաստանում սահմանված չէ «Բժշկական սխալ» տերմինը, ինչը հաճախ շփոթում են մասնագիտական պարտականություններն իրականացնելիս անփութության հետ, որի հետևանքով պատասխանատվության են ենթարկվում մի շարք բժիշկներ: Սահմանված չլինելը հայեցողությունների հնարավորություն է տալիս: Ըստ այդմ, առաջարկվում է օրենքի մակարդակով սահմանել «Բժշկական սխալ» տերմինը։

Հայաստանյան առողջապահական համակարգում առկա կոռուպցիոն ռիսկերը մեծամասամբ կապված են լինում հանրության ոչ պատշաճ տեղեկատվության հետ, և քաղաքացիները շատ հաճախ տեղյակ չեն լինում իրենց իրավունքների և իրենց հասանելիք անվճար ծառայությունների մասին։

Փաստաթղթի հեղինակները, ըստ այդմ, առաջարկում են մշակել և հրապարակել առնվազն պետպատվերով բժշկական օգնությունից օգտվողի ուղեցույց, իսկ պետպատվերով ծառայություններ իրականացնող բժշկական կենտրոնների հետ կնքված պայմանագրերում սահմանել պատասխանատվության միջոցներ՝ իրազեկման հետ կապված, որպեսզի քաղաքացիները տեղյակ լինեն իրենց հնարավորություններից և իրավունքներից։

Միևնույն ժամանակ, առաջարկվում է ԲԿ-ների ծառայություններից օգտված քաղաքացիներին տրամադրել կնքված իրազեկման թերթիկը և ապահովել քաղաքացու ստորագրությունը դրա վրա, ընդ որում՝ այդ թերթիկների վրա՝ դարձերեսին, պետք է շարադրված լինեն քաղաքացու իրավունքները։ Բացի սա, համավճարի վերաբերյալ տեղեկատվությունը պետք է փակցնել հիվանդանոցների մուտքի մոտ և դրանք հրապարակել հիվանդանոցի կայքում։

Փաստաթղթում նշվում է նաև, որ Հայաստանում առկա են խնդիրներ առողջապահական ոլորտի աշխատակիցների հակակոռուպցիոն արժեհամակարգում և կրթությունում, սահմանված չեն գործուն մեխանիզմներ կոռուպցիայի կանխարգելման և վերացման ուղղությամբ: Հետևաբար, անհրաժեշտ է իրականացնել կրթական ծրագրեր և մշակել էթիկայի կանոնակարգեր, նվերների ընդունման, շահերի բախման քաղաքականություններ՝ ծառայություններ մատուցողների և պացիենտների համար:

Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության ֆինանսական աջակցությամբ։ Հրապարակման բովանդակությունն արտահայտում է միայն «Իրազեկ քաղաքացիների միավորման» տեսակետը, այլ ոչ Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության դիրքորոշումը։